Stoma en lekkage: oorzaken en tips
Lekkage hoort er niet bij
Meer dan de helft van de mensen met een stoma heeft weleens last van lekkage. Stomadragers denken vaak dat dit er gewoon bij hoort. Een lekkage is erg vervelend en komt vaak op de meest ongemakkelijke momenten zoals tijdens beweging of slapen. Iedere lekkage is er een teveel. Wat kunt u als stomadrager nu zelf doen om het risico op lekkage te voorkomen of verminderen?
Hoe kunt u een lekkage bij uw stoma herkennen?
Alles begint bij het herkennen van een lekkage. Want wanneer spreek je nu van een lekkage of lekkend stomamateriaal? Een lekkage is er namelijk in diverse vormen en mate van ernstigheid. We zetten wat voorbeelden voor u op een rijtje.
Na het verwijderen van uw stomamateriaal van uw buik, kijk dan naar de achterkant van uw huidplak.
De achterkant vertelt u veel over een (beginnende) lekkage. Dit geldt voor zowel 1- als 2-delig stomamateriaal.
1. Eerste signaal van lekkage
Dit lijkt voor u misschien niet op een lekkage van uw stomamateriaal, er stroomt immers niets onder de plak vandaan, maar toch kan dit een voorbode zijn van lekkage. De rand rondom de opening bij het stoma is verzadigd met vocht of ontlasting. Na enige tijd kan het gebeuren dat de urine of ontlasting verder onder de huidplak verspreidt.
Herkent u dit? Neem dan contact op met uw stomaverpleegkundige, Mediq of andere hulpmiddelenleverancier. Bespreek of de grote van uw stomamal nog voldoet. Misschien zijn er andere factoren die hier de oorzaak van zijn? Zo voorkomt u dat de lekkage erger wordt.
3. Zichtbare lekkage
In deze situatie loopt de urine en/of ontlasting onder de stomaplak uit en wordt uw kleding ook bevuild. De meeste mensen herkennen vaak op dit moment pas een lekkage.
Herkent u dit? Neem dan contact op met uw stomaverpleegkundige zodat die kan gaan onderzoeken waardoor deze lekkage ontstaat en deze verhelpen. Misschien heeft u al een tijd geen contact meer gehad met uw stomaverpleegkundige. Dan kan het zijn dat er een nieuwe verwijzing nodig is van de huisarts. Uw hulpmiddelenleverancier kan u hierbij helpen.
2. Lekkage onder de huidplak
Urine of ontlasting loopt uit onder de huidplak, maar is nog niet aan de buitenkant zichtbaar. Als u het materiaal van uw buik verwijdert kunt u dit aan de achterkant zien. Hier is sprake van lekkage!
Herkent u dit? Neem dan contact op met uw stomaverpleegkundige zodat die kan gaan onderzoeken waardoor deze lekkage ontstaat. Misschien heeft u al een tijd geen contact meer gehad met uw stomaverpleegkundige. Dan kan het zijn dat er een nieuwe verwijzing nodig is van de huisarts. Uw hulpmiddelenleverancier kan u hierbij helpen.
4. Lekkage op meerdere plekken
De urine of ontlasting loopt op meerdere plaatsen onder uw stomaplak uit. Uw kleding wordt op meerdere plekken vies. Dit is een ernstige lekkage van uw stomamateriaal.
Herkent u dit? Neem dan contact op met uw stomaverpleegkundige zodat die kan gaan onderzoeken waardoor deze lekkage ontstaat en deze verhelpen. Misschien heeft u al een tijd geen contact meer gehad met uw stomaverpleegkundige. Dan kan het zijn dat er een nieuwe verwijzing nodig is van de huisarts. Uw hulpmiddelenleverancier kan u hierbij helpen.
Daarnaast kunt u een lekkage ook herkennen door de geur van urine of ontlasting. Ook jeuk onder de huidplak is een signaal waar u iets mee moet. Wat moet u doen bij lekkage van uw stomamateriaal of andere klachten? In alle situaties is het van belang om niet te lang te wachten met het ondernemen van een actie. Ook al bent u al sinds lange tijd niet meer bij uw stomaverpleegkundige geweest, ze wil u graag helpen. Want een lekkage is erg vervelend en hoort er echt niet bij.
Oorzaken van lekkage
De oorzaak van een lekkage bij een stoma is bij iedereen anders en kan met verschillende omstandigheden te maken hebben. Het is daardoor nooit zonder verder onderzoek door een stomaverpleegkundige vast te stellen. Er zijn wel enkele mogelijke oorzaken te benoemen:
- De opening van uw stomamal is te groot of te klein
- U bent aangekomen of afgevallen waardoor de omgeving rondom het stoma is veranderd
- Er zijn plooien in de huid ontstaan
- Uw stoma ligt niet meer mooi boven de huid
- Uw stoma zelf is van vorm veranderd
- U bent actiever geworden na de aanleg van het stoma, waadoor u meer of anders bent gaat bewegen
- U gebruikt materialen die negatieve invloed hebben op de hechtkracht van uw stomamateriaal
- De samenstelling van uw ontlasting is veranderd
- Uw stoma ligt op een bolling, waardoor de huidplak niet goed hecht
Tips om lekkage bij een stoma te voorkomen
Hoe kunt u het risico op een lekkage bij uw stoma voorkomen of verminderen? Met behulp van een stomaverpleegkundige kunt u de lekkage echt verhelpen, maar er zijn ook al dingen die u nu al zelf kunt doen om het risico op lekkage te verminderen.- Gebruik geen vette zalf, crème of bodylotion onder uw huidplak
- Maak de huid enkel schoon met een vochtig gaasje met lauw warm water, zonder toevoegingen
- Gebruik geen billendoekjes of andere reinigende middelen, deze hebben invloed op de hechtkracht van het stomamateriaal
- Drink minimaal 1,5 liter vocht per dag. Zo blijft uw ontlasting soepel
- Probeer uw gewicht stabiel te houden. Dit heeft u natuurlijk niet altijd zelf in de hand, maar schommelingen in gewicht kunnen de oorzaak zijn van een lekkage
- Goede voeding draagt bij aan de juiste samenstelling van uw ontlasting. Meer weten over voeding? Lees meer over voeding bij een colostoma
- Zorg voor de juiste maat van de opening in de huidplak voor de stoma. Het advies hierin is:
- Urostoma: knip de opening 1-2 mm groter dan uw stoma
- Ileostoma: knip de opening 1-2 mm groter dan uw stoma
- Colostoma: knip de opening 2-3 mm groter dan uw stoma