Behandeling van kinderen met diabetes type 2

Onlangs werd er een Amerikaanse studie gepubliceerd in NEJM waaruit blijkt dat van de vijfhonderd tieners met diabetes type 2, twee derde als twintiger al één diabetescomplicatie heeft en een derde zelfs al twee diabetescomplicaties. Deze cijfers illustreren het belang van een goede behandeling van kinderen met diabetes type 2, het liefst in een zo vroeg mogelijk stadium.

Geen gerichte screening

De diagnose diabetes type 2 bij kinderen wordt vaak per toeval ontdekt. De Jongh: ‘De meeste kinderen met type 2 hebben obesitas. Soms herken je ze ook aan acanthosis nigricans, een donkere verkleuring van de huid, vaak in nek. Men vermoedt dat dit te maken heeft met insulineresistentie en overgewicht. Wellicht zou een gerichte en periodieke screening van de glucoseregulatie bij kinderen met overgewicht bij huisartsen en schoolartsen meer kinderen met diabetes type 2 aan het licht brengen.’

Streefwaarden

In Nederland zijn er geen behandelrichtlijnen voor kinderen met diabetes type 2. Daarom ontwikkelt Diatime, het kinderdiabetescentrum van het Albert Schweitzer Ziekenhuis, momenteel een eigen protocol. Wolst: ‘Bij de ontwikkeling hiervan hebben we gekeken naar Amerikaanse onderzoeken, nieuws van de ISPAD, scholingen en de NHG-Standaard. Momenteel hanteren we de volgende streefwaarden: kinderen met een HbA1c lager dan 69 mmol/mol krijgen leefstijladvies en metformine. Hebben ze een HbA1c boven de 69 dan starten we daarnaast ook met basale insuline en zo nodig maaltijdinsuline. Is het HbA1c na vier à zes weken onder de 48 gedaald, dan kan de insuline gestaakt worden.’

Gezien en gehoord voelen

Bij de behandeling bij Diatime is het normaliseren van de bloedglucosewaarden de eerste prioriteit. Wolst: ‘Uit ervaring weten we dat het niet zinvol is om hierbij te zeer te focussen op de glucosewaarden en het gewicht van het kind. Belangrijker is het dat het kind en de ouders zich door ons gesteund voelen, dat ze zich gezien en gehoord voelen. Wij leggen de focus op gezond eten en meer bewegen. Hierbij kijken we niet alleen naar het kind maar naar het hele gezin. Daarnaast benadrukken we dat diabetes type 2 omkeerbaar is. Misschien is het tijdelijk nodig om medicatie te gebruiken, maar als een kind erin slaagt de leefstijl aan te passen, dan kan de diabetes ook weer verdwijnen. Dit motiveert enorm.’

Intensieve eerste maanden

Het protocol van Diatime omvat een intensieve begeleiding in de eerste vier maanden na de diagnose. De Jongh: ‘In die maanden is er veelvuldig contact tussen het kind, de ouders en het multidisciplinaire diabetesteam, bestaande uit de kinderarts, de diabetesverpleegkundige, de diëtist, de psycholoog en de fysiotherapeut. Hierbij is het cruciaal dat alle teamleden goed van elkaar op de hoogte zijn en een eenduidige boodschap communiceren met de ouders en het kind.’

Naast de reguliere consulten omvat het protocol de volgende aspecten:

• Bij aanvang van de therapie krijgen de kinderen tijdelijk een FreeStyle Libre van het ziekenhuis. Met de juiste begeleiding geeft dit ze veel inzicht in het effect van voeding, bewegen, stress, slapen, enzovoorts.
• Er worden groepsbijeenkomsten georganiseerd met zes kinderen met diabetes type 2. Naast kennisdeling is hier vooral het lotgenotencontact belangrijk. De kinderen zien dat ze niet de enige zijn, leren van elkaar en ervaren dat ze zich niet hoeven te schamen voor hun diabetes, iets waar veel kinderen last van hebben. 
• De diëtist en diabetesverpleegkundige doen een huisbezoek. Dit geeft inzicht in de eetgewoonten – is er bijvoorbeeld een eettafel aanwezig -, de culturele achtergrond, de financiële situatie en eventuele stresssituaties binnen het gezin. 
• De psycholoog heeft tenminste een keer contact met het gezin. Zo nodig wordt ook maatschappelijk werk ingeschakeld. 
• De kinderen gaan sporten met de fysiotherapeut. Hierbij wordt gezocht naar een bewegingsvorm die bij het kind past en is er aandacht voor de gevoelens van schaamte.

Pionieren

‘Binnen ons ziekenhuis hebben we de ruimte gekregen om te pionieren met ons plan van aanpak. We zullen het zeker nog moeten bijstellen en de efficiëntie en financiële haalbaarheid ervan evalueren. Het onderwerp is urgent en graag zouden we hierover van gedachten wisselen met collega’s uit andere ziekenhuizen.’

Irene Wolst en Jeanne de Jongh - hier tijdens het zoominterview voor deze nieuwsbrief - komen graag in contact met collega’s in den lande om ervaringen te delen over het behandelen van kinderen met diabetes type 2

Irene Wolst, i.m.wolst@asz.nl
Jeanne de Jongh, j.dejongh@asz.nl