Zwangerschapsdiabetes in de eerste lijn
Een gesprek met Bela Pagrach
Dit zijn de voordelen van begeleiding van zwangerschapsdiabetes in de eerste lijn
Vrouwen die de diagnose zwangerschapsdiabetes krijgen, vallen vaak van hun roze wolk. Opeens moeten ze vier keer per dag in hun vinger prikken, koolhydraten tellen en naar het ziekenhuis voor de controles en bevalling. Deze medicalisering van de zwangerschap blijft ze deels bespaard als ze voor hun diabetes behandeld worden in de eerste lijn.
Diabetesverpleegkundige Bela Pagrach werkt één dag in de week bij SALT, een eerstelijns diagnostisch centrum in Zaandam. Hier begeleidt ze onder meer vrouwen met zwangerschapsdiabetes. ‘In Nederland is de behandeling van zwangerschapsdiabetes veelal nog een tweedelijnsaangelegenheid. Vier à vijf jaar geleden kreeg SALT het verzoek van het Zaans Medisch Centrum om deze vrouwen in de eerste lijn te behandelen. Voor het ziekenhuis was de aanwas van vrouwen met zwangerschapsdiabetes zo groot, dat ze het nauwelijks konden managen.’
Naast haar werk bij SALT werkt Bela Pagrach drie dagen per week in ziekenhuis Amstelland. Daarnaast is ze als freelancer actief als docent en verbonden aan de zorggroep Stichting Eerstelijnszorg Zaansteek/waterland.
Lees meer over DiaCare
Strenge afkapwaarden
SALT startte met de behandeling van zwangerschapsdiabetes in de eerste lijn op projectbasis. Inmiddels is het een onderdeel geworden van de vaste dienstverlening en wordt het vergoed door de zorgverzekeraar. Voorwaarde voor de behandeling is dat er een diabetesverpleegkundige werkzaam is in de eerste lijn. Pagrach: ‘Daarnaast hanteren we als afkapwaarden: nuchter < 5,3 en één uur postprandiaal 7,8 mmol/l.’Glucosemeter gekoppeld aan DiaCare
Momenteel begeleidt Pagrach circa 20 à 25 vrouwen met zwangerschapsdiabetes. De vrouwen worden verwezen door de verloskundige. ‘Tijdens het eerste consult leggen we de basisbeginselen uit over zwangerschapsdiabetes en geven we meetinstructies. We gebruiken hiervoor een bloedglucosemeter die gekoppeld kan worden aan DiaCare. Na de koppeling worden de glucosewaarden uit de meter via bluetooth automatisch verzonden naar de DiaCare app op de telefoon van de vrouwen. Als ze er toestemming voor geven, worden de glucosewaarden ook in de cloud gezet, zodat wij ze kunnen volgen in het zorgplatform van DiaCare.’Zorg op afstand
‘Het voordeel van werken met DiaCare is dat de vrouwen hun glucosewaarden niet meer naar ons hoeven door te sturen. Wij kunnen realtime met ze meekijken in het zorgplatform. Dit is betrouwbaar en overzichtelijk. We zien precies wanneer ze hebben gemeten en wat de waarden zijn. Lopen ze uit de pas of zien we dat ze geen metingen doen, dan nemen we contact met ze op. Daarnaast hebben we wekelijks, en als het goed gaat tweewekelijks, contact per mail. Afgezien van het eerste consult, geven we de rest van de zorg op afstand. Voor de controles en de bevalling, blijven de vrouwen onder begeleiding van de verloskundige.’Voedingsadvies op maat bij de diëtist
Pagrach: ‘Naast het consult bij ons gaan de vrouwen ook naar een diëtist. Goed voedingsadvies is cruciaal. De diëtisten geven dit zoveel mogelijk op maat en cultuurspecifiek.’ Volgens Pagrach is er veel aan gelegen om de zwangerschapsdiabetes goed op de rit te krijgen in de eerste lijn. ‘Hierdoor wordt de zwangerschap minder gemedicaliseerd en dat is prettig voor de vouwen. Natuurlijk moeten ze hiervoor concessies doen en discipline hebben, want de streefwaarden van < 5,3 nuchter en < 7,8 één uur postprandiaal, hanteren we heel strikt. Alle ontregelingen hebben immers weerslag op de baby, met alle gevolgen van dien, zowel voor de baby in de baarmoeder als voor de bevalling.’Toch naar de tweede lijn
Tussen de 70 en 75% van de vrouwen met zwangerschapsdiabetes slagen erin met leefstijlaanpassingen binnen de streefwaarden te blijven. Zij kunnen behandeld worden in de eerste lijn. ‘Lukt dit niet, dan verwijs ik ze alsnog naar het Zaans Medisch Centrum. Hier worden ze ingesteld op insuline. De vrouwen blijven dan gebruikmaken van DiaCare. Het Zaans Medisch Centrum werkt ook met dit zorgplatform en met een transmitterknop kunnen we de gegevens delen met het ziekenhuis. Ze kunnen dan de hele geschiedenis terugzien op het zorgplatform.’Naast haar werk bij SALT werkt Bela Pagrach drie dagen per week in ziekenhuis Amstelland. Daarnaast is ze als freelancer actief als docent en verbonden aan de zorggroep Stichting Eerstelijnszorg Zaansteek/waterland.
Lees meer over DiaCare
Er zijn voor een ander is het mooiste dat er is
Toch kun je soms niet de aandacht geven die iemand verdient, door bijvoorbeeld tijdgebrek. Of door iemands schaamte of angst. Daarom zoeken we samen naar kansen en oplossingen om klanten zich minder patiënt te laten voelen. En meer mens.