Stoma en mantelzorg: wat kunt u verwachten?
Interview met stomaverpleegkundige Monique Lassche
‘Samen uw stoma verzorgen geeft vertrouwen’
Als u net een stoma heeft gekregen, is het heel normaal dat u daaraan moet wennen. Ook voor uw partner of andere naaste is deze situatie nieuw. Daarom is het belangrijk dat u uw mantelzorger in het proces betrekt, zodat u steun aan elkaar heeft. Wat kunnen u en uw mantelzorger precies verwachten? Stomaverpleegkundige Monique Lassche vertelt u er meer over.
Wennen aan een nieuw lichaam
Het krijgen van een stoma is een grote verandering in uw leven en dat van uw partner, lichamelijk maar ook emotioneel. Zo kan u het na de operatie bijvoorbeeld spannend vinden naar de stoma te kijken of voelt u schaamte. ‘Zeker in de eerste weken moeten patiënten wennen aan hun nieuwe lichaam en voelt het soms nog niet helemaal eigen. Dat is heel normaal en kost tijd’, zegt stomaverpleegkundige Monique. ‘In het ziekenhuis vragen we altijd of de partner wil meekijken, bijvoorbeeld bij de verzorging van de stoma. Dan is - zodra iemand weer naar huis gaat - de grootste spanning er al een beetje vanaf.’Praten over gevoelens
Het is volgens Monique ook belangrijk dat u uw eventuele zorgen en angsten met uw partner deelt. Een stoma is namelijk niets om u voor te schamen. ‘Het krijgen van een stoma kan invloed hebben op uw zelfbeeld en seksualiteit. Zeker in de thuissituatie kan u een drempel voelen, bijvoorbeeld bij intimiteit. Erover praten kan dan helpen. Sommige mensen praten heel makkelijk over hun gevoelens, anderen hebben daar meer moeite mee. Dat is allemaal oké en stomaverpleegkundigen kunnen u hierin ondersteunen.’Zelfzorg van uw stoma
De juiste begeleiding én hulp hebben een positief effect op een snel en goed herstel. Daarom begint de voorbereiding op het krijgen van een stoma al vóór de operatie in het ziekenhuis. ‘Zodra we weten dat iemand een stoma krijgt, gaan we oefenen en daar betrekken we de mantelzorger ook bij. Hoe ziet een stoma eruit en hoe voelt dat op uw buik? En hoe moet u een stomaplak knippen en op de huid plakken? In het begin gaat een stomazakje verwisselen misschien nog weleens mis, maar dat hoort erbij en is helemaal niet erg. Door samen te oefenen krijgt u vanzelf vertrouwen.’ In sommige situaties krijgt iemand plotseling een stoma en is er geen of weinig tijd voor voorbereiding. ‘Dan overkomt het je. Wennen aan een stoma kan dan wat meer tijd nodig hebben.’Voorbereiding op het dagelijks leven thuis
Na de operatie leren u en uw mantelzorger in het ziekenhuis hoe u de stoma moet verzorgen. Hoe leegt u het stomazakje? Wat kan u doen als de huid rondom uw stoma rood is? En wanneer neemt u contact op met de stomaverpleegkundige? Ook bespreekt de stomaverpleegkundige welke rol de mantelzorger wil én kan spelen in de zorg thuis. Zeker in de eerste weken moet u nog van de operatie herstellen en is er ondersteuning nodig. Bij de stomazorg, het huishouden, maar ook dagelijkse activiteiten zoals douchen. ‘Sommige mantelzorgers willen alle zorgtaken op zich nemen, anderen houden liever wat meer afstand en vinden het prettig als de thuiszorg wordt ingeschakeld. We zoeken altijd naar een oplossing die voor iedereen goed voelt en past bij de gezinssituatie.’Zelfredzaamheid geeft meer vrijheid
Hulp van een mantelzorger is van belang, maar het is ook belangrijk dat u de stoma zelf kan verzorgen. ‘De zelfredzaamheid van stomadragers is ontzettend belangrijk en daar zetten we ook op in', legt Monique uit. ‘Zo proberen we te voorkomen dat de mantelzorger de verzorging volledig overneemt. Het is natuurlijk heel fijn als de mantelzorger zo goed helpt, maar het is ook belangrijk dat u de stoma zelf kan verzorgen. Dat geeft u zelfvertrouwen en uiteindelijk ook meer vrijheid om zelf weer dingen te ondernemen.’Tips van de stomaverpleegkundige
- Neem altijd iemand, het liefst de mantelzorger, mee naar afspraken in het ziekenhuis. Monique: ‘Mijn ervaring is dat patiënten daar veel steun aan hebben, want het is fijn als je weet dat er iemand naast je staat. Ook kun je daarna alles thuis nog een keer bespreken. Twee mensen horen altijd meer dan één.’
- Maak duidelijke afspraken over wie wat doet als u weer thuis bent. Welke (zorg)taken wil en kan uw mantelzorger op zich nemen, welke zorg verleent de thuiszorgorganisatie en wie is uw eerste aanspreekpunt? ‘In het eerste jaar komt u sowieso nog één of meerdere keren op controle in het ziekenhuis. En ook kunt u met vragen, bijvoorbeeld bij een probleem aan uw stoma, altijd contact opnemen met de stomaverpleegkundige.’
- Download de StomaApp, zodat u thuis handige en betrouwbare informatie kan opzoeken. ‘Bijvoorbeeld over het verzorgen van uw stoma, maar ook wat u kunt doen als u bijvoorbeeld een huidprobleem heeft.’ Wist u dat Mediq ook veel handige informatie aanbiedt, bijvoorbeeld over op vakantie gaan met een stoma. In ons vakantieboekje ‘Op reis met medische hulpmiddelen’ vindt u allerlei tips en handige formulieren.
