De impact van armoede op de zorg
Interview: Sabiet Balwant-Gir over armoede en de impact op de zorg
Armoede in Nederland neemt toe en steeds meer mensen worstelen om financieel rond te komen. Uit diverse rapporten blijkt dat armoede direct samenhangt met een toenemende zorgvraag. Sabiet Balwant-Gir, initiatiefnemer van de onafhankelijke Voedselbank Leidsche Rijn, ziet deze ontwikkelingen van dichtbij. In dit interview deelt zij haar visie op de relatie tussen armoede en zorg.
Voordat we de inhoud induiken: hoe gaat het met je?
"Naast persoonlijke omstandigheden gaat het goed. We hebben dit jaar een nieuwe locatie geopend in Leidsche Rijn, een prachtige plek waar we nog meer mensen dichterbij huis kunnen helpen."
Wat doet VoedselbankPlus Leidsche Rijn precies?
“Met VoedselbankPlus Leidsche Rijn helpen we die mensen die het financieel even niet redden. We bestaan al twintig jaar en in die tijd hebben we veel gezien. Ik zie dochters van 23 die naast hun studie werken én hun zieke moeder verzorgen als mantelzorger. Ik zie ouderen uit Suriname die door de regels van toen geen pensioen hebben opgebouwd in Nederland en dus moeite hebben om rond te komen. Ik zie mensen in alle categorieën die hun eigen risico niet kunnen betalen en daardoor zorg mijden, met complexe zorg tot gevolg. Ik zie moeders van drie kinderen waarvan de partner is overleden aan bijvoorbeeld kanker die parttime werken en daardoor enorm veel geld inleveren en dus bij ons aan moeten kloppen. Ik zie steeds meer mensen met spoken in hun hoofden, mentale problemen. Mensen die het vertrouwen in de overheid én in zichzelf zijn kwijtgeraakt.
Ik zie steeds meer mensen met spoken in hun hoofden, mentale problemen. Mensen die het vertrouwen in de overheid én in zichzelf zijn kwijtgeraakt.
Wat ik in die 20 jaar in ieder geval heb gezien, is dat armoede iedereen kan overkomen. Onze voedselbank wordt daarom dus ook gedragen door de wijk: ondernemers, kerken en scholen uit de wijk zetten zich in om mensen te helpen die tussen de wal in het schip vallen.
Maar wat ik vooral zie en waar ik trots op ben, is de mensen die zich uit de armoede werken. Mensen die mij na 20 jaar bedanken, omdat het ze is gelukt om er weer bovenop te krabbelen. Ik zie heel veel prachtige mensen die het gewoon even te zwaar hebben gehad. ”
Waar komt volgens jou de toenemende armoede problematiek uit voort?
“Mensen zijn als huizen: ze hebben een sterke fundering nodig. Als die fundering niet sterk is, wankelt het hele huis. Je ziet dat de basiselementen die het cement van deze fundering vormen, niet goed in de opvoeding van kinderen worden meegenomen. Kinderen krijgen geestelijke gezondheid, weerbaarheid, rechtvaardigheid en onbaatzuchtigheid nauwelijks meer mee in de fundamenten van de opvoeding. Daar gaat veel mis.
Een enorm belangrijk element in deze fundering is eigenliefde, en een gebrek hiervan is in veel gevallen de basis van armoedeproblematiek. En armoede maakt dat die eigenliefde nog meer naar een donker hoekje verdwijnt, het is een vicieuze cirkel. Mensen in armoede hebben vaak het gevoel dat ze er niet toe doen. Ze krijgen de oude bank, de tweedehands fiets, de boodschappen die over de datum zijn. Dat geeft ze vaak het gevoel tweedehands te zijn. Kun je je voorstellen hoe dat voelt? En hoe je vanuit dat gevoel je keuzes maakt? Dit heeft een enórme impact op die eigenwaarde en keuzes: ongezondere eetpatronen, meer eenzaamheid en meer isolatie, minder vertrouwen in jezelf en in de toekomst.
Daarnaast hebben veel mensen nooit geleerd om hulp te vragen. Ze schamen zich, isoleren zich en raken steeds verder van de maatschappij verwijderd. Dat is zorgwekkend, want mentale gezondheid is de basis van alles."
Je zegt dat zorg en armoede onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Kun je dat uitleggen?
"Als je iedere ochtend wakker wordt met de onzekerheid of je wel voldoende geld hebt om je kinderen te voeden, dan ervaar je echt chronische stress. Die stress veroorzaakt mentale problemen, die zich vervolgens fysiek uit. Armoede leidt tot stress, en stress heeft grote gevolgen voor de gezondheid. Dus neem van mij aan, de zorgsector zal altijd overbelast zijn zolang de armoedeproblematiek niet wordt opgelost.
Daarnaast zien we dat ongezonde voeding een direct gevolg is van armoede. Gezonde voeding is duurder, terwijl suikerhoudende producten vaak goedkoper zijn. Dit draagt bij aan het ontstaan van aandoeningen zoals diabetes."
Wat zie je nu gebeuren in de wereld en hoe zie je dat terug in de voedselbank?
“Ik zie in de wereld ego, arrogantie ene gekwetstheid. Maar ook eenzaamheid en schaamte. En dat vanuit die noemers – en niet vanuit (eigen)liefde - besluiten worden genomen.
Ik wil de oorlog niet hiernaartoe halen. Maar de oorlog staat wel hier in de Voedselbank. Als mensen eerst naar zichzelf zouden kijken met liefde, en dan met diezelfde blik naar anderen, dan is 50% van deze strijd al gewonnen.”
Wat is volgens jou de oplossing?
Een belangrijke oplossing zit hem in het toewerken naar meer eigenliefde. Leer kinderen eigenliefde en zich toe te staan dingen anders te zien en fouten te maken. De politiek moet investeren in duurzame oplossingen. Ja, dat kost nu geld, maar op lange termijn voorkomt het veel grotere problemen. Investeer in preventie, in onderwijs, in mentale weerbaarheid. Geef mensen de juiste basis mee, zodat ze zichzelf staande kunnen houden.En maak werk van gelijkwaardigheid. Gelijkwaardigheid zit niet alleen in gender, religie en leeftijd. Gelijkwaardigheid zit ook in financiën, fysieke én mentale gezondheid.
Wat is jouw wens voor de toekomst?
"Ik geloof dat ons denkpatroon de wereld kan veranderen. Als we meer vanuit liefde en minder vanuit oordeel zouden denken, zou de wereld er heel anders uitzien. Laat boosheid los en kijk naar wat goed gaat. Als iedereen één persoon zou helpen zonder iets terug te verwachten, zou de wereld al een stuk mooier zijn. Zorg dat de weegschaal in balans komt. Als iedereen één persoon zou helpen zonder iets terug te verwachten, zou de wereld al een stuk mooier zijn."
Welke tips zou je mee willen geven aan zorgprofessionals?
- Armoede doet echt veel meer met een mens dan je denkt. Heb hier oog voor en kijk of je hierbij kunt helpen.
- Mensen zijn creatiemachines. Met wat je denkt, kun je creëren. Dus creëer met gedachten en intenties een mooiere liefdevolle wereld.
- Als iedereen één iemand zou helpen, zouden er een hoop minder problemen in de wereld bestaan. Doe dus goed, zonder iets terug te verwachten.
Vond dit artikel interessant? Lees dan ook het interview met Mamoun Loukili over cultuur sensitieve zorg
