Duurzaamheid in wondzorg

Aandacht voor duurzaamheid

Voor Karin Scheurwater is aandacht voor duurzaamheid vanzelfsprekend. “Ik ben al jarenlang vegetariër, een bewuste keuze vanuit milieuoogpunt”, vertelt zij. Maar ook in haar werkzame leven - Karin is Wondconsulent in het Specialistisch Team Wond bij Aafje - wordt de aandacht voor duurzaamheid steeds groter. “We zijn in ons team afval gaan scheiden en denken na over het verantwoord aankopen van nieuwe materialen. Uitgangspunt hiervoor is dat de wondzorgproducten die we toepassen uiteindelijk ook weer worden weggegooid. Daarom is het belangrijk dat we daar bewust mee omgaan.”

In haar rol als Wondconsulent passen ook de afstemming met zorgverzekeraars en het selecteren van te gebruiken wondmaterialen. “Wanneer ik moet kiezen tussen vier rolletjes verband van vijf meter of één van 20 meter, dan kies ik voor het laatste”, stipt zij aan. “Zo kan ik een veelvoud aan verpakkingsmateriaal voorkomen. Daarnaast houden we in de praktijk van iedere rol altijd iets over dat je niet meer kunt gebruiken. Ook dát betekent extra afval. Door een grote rol aan te schaffen kun je dat voorkomen.” 

Beperk transportbewegingen en recycle

De transportbewegingen van goederen zijn ook iets om rekening mee te houden, vindt Karin. In de woonvoorzieningen en de thuiszorg heeft haar team vaak te maken met patiënten op leeftijd. Zij zijn van huis uit zuinig opgevoed en willen niet teveel materiaal tegelijk bestellen. “Dat is op zich een mooi gegeven, maar wanneer ik inschat dat we meer gaan verbruiken bestel ik liever meer in één keer”, aldus Karin. “Het heeft toch geen zin om die vrachtwagen volgende week opnieuw te laten rijden?” 

En dan is er nog de duurzaamheid van het materiaal zelf. Iets waar fabrikanten volgens Karin best wat extra aandacht aan mogen geven. “Het is voor iedereen wel duidelijk hoe vervuilend de zorg is. We merken dat bijvoorbeeld aan het verbruik van handschoenen. Hoe mooi zou het zijn om voor dit product over te kunnen stappen op recyclebaar materiaal?” In samenwerking met Mediq loopt momenteel een test bij Aafje om te onderzoeken of de kwaliteit van recyclebare handschoenen nét zo goed is als de invloed van de keuze op het milieu. “Als dat zo is – en de kosten zijn overbrugbaar – dan stappen we hierop over.”

Oplossingen bij dilemma's

De selectie van materialen blijft voor wondconsulenten een kwestie van uitproberen en afwegingen maken. Iets wat hen meer dan eens voor een moreel dilemma stelt. Karin: “Tot vier jaar geleden maakten we veelvuldig gebruik van een zwachtel die werd gewassen en hergebruikt. Er komen echter steeds meer plakzwachtels volgens het principe ‘afknippen en wegwerpen’. Ons afval neemt daardoor flink toe. Aan de andere kant is een plakzwachtel soms comfortabeler voor een klant.

Ook kan de frequentie van het aanbrengen hiermee soms omlaag, wat minder belastend is voor de patiënt en wat door personeelstekorten in de zorg zelfs een doorslaggevend argument kan zijn. Dat maakt de keuze om ‘het juiste’ te doen soms ingewikkeld.”  Een overkoepelende oplossing ziet Karin in het aanpakken van reststromen. “Als consumenten moeten wij nu ook blikjes recyclen. Zo zou je ook nieuwe oplossingen voor gebruikte zorgproducten kunnen bedenken. Wat voor de één afval is kan voor de ander een grondstof zijn. Nu valt dat met verbanden waarschijnlijk lastig te realiseren, maar wie weet kan het circulaire principe in de toekomst ook bij ons worden uitgewerkt tot werkbare oplossingen.“

Tips van Karin

Gelukkig weet Aafje nu al verschil te maken in de dagelijkse praktijk. Bijvoorbeeld door het inkoopbeleid goed af te stemmen op het daadwerkelijke verbruik van producten. Rekening houdend met beperkte houdbaarheid, zodat in ieder geval zo weinig mogelijk spullen ongebruikt in de afvalbak belanden. Of door te kiezen voor een zwachtel die je tot wel vijf keer kunt wassen en hergebruiken. Daar hoort ook bij dat de zorgmedewerkers geopende verpakkingen van wondmaterialen goed afgesloten terug op voorraad leggen, zodat ze langer houdbaar zijn.  Veel fabrikanten staan ook open voor duurzame suggesties van zorgprofessionals.

Karin: “Er zijn toepassingen waarvoor ik van te voren weet dat we maar 2 van de 10 producten in de geleverde verpakkingseenheid hoeven te gebruiken. De rest is in feite afval. Toen ik navraag deed bij de fabrikant bleek hij bereid om ook kleinverpakkingen te gaan leveren. Kijk, dat is meedenken. Daar word ik blij van! Wanneer fabrikanten daarnaast steeds meer recyclebare producten van hoge kwaliteit ontwikkelen, werken we samen aan een duurzame toekomst.”