Kwetsbaarheid tijdig bespreken verzacht de pijn
Aan het woord is Wilma Schouwstra. Ze werkt sinds begin dit jaar als verpleegkundig specialist AGZ ouderenzorg in verzorgingstehuis Viattence. Daarvoor werkte ze ruim dertig jaar in de diabeteszorg waarvan de laatste drie jaar als verpleegkundig specialist.
‘Naasten zien vaak eerder dat het minder goed gaat met het diabetesmanagement dan de mensen zelf. Voor hen is het vaak moeilijk om dit aan te geven en eventueel een stap terug te doen in hun diabetesbehandeling. Jaren hebben ze zich ingespannen voor een HbA1c van 53 en dan krijgen ze opeens de boodschap dat een HbA1c van 64 ook goed is. Het is belangrijk om dit goed uit te leggen, anders krijgen mensen misschien het gevoel dat ze er niet meer toe doen.’
Is de therapie veilig en haalbaar?
Oudere mensen met diabetes worden kwetsbaar en daarmee verschuift de focus van een laag HbA1c en het voorkomen van lange termijn diabetescomplicaties, naar het vermijden van hypoglykemieën, ook om het valrisico te beperken. Daarnaast blijft aandacht voor het voorkomen van hyperglykemiën ook belangrijk, want deze kunnen leiden tot uitdroging en vermoeidheid. Bij veel oudere mensen met diabetes is er sprake van multimorbiditeit en polyfarmacie. Dan is het zinvol om de medicatie te heroverwegen en te kijken of de therapievorm nog haalbaar en veilig is.Bereid mensen tijdig voor
Schouwstra vindt het belangrijk om het gesprek hierover tijdig aan te gaan. ‘Wacht hier niet mee totdat de zelfmanagement problemen gaat opleveren, maar kaart dit al eerder aan. Bereid mensen erop voor dat er een moment gaat komen dat een insulinepomp niet meer veilig is of dat er wellicht hulp ingeschakeld moet worden voor het toedienen van insuline. Als je uitlegt waarom dit nodig is, begrijpen ze dit vaak.’Hoe herken je kwetsbaarheid?
‘Het is belangrijk om scherp te zijn op signalen van kwetsbaarheid’, meent Schouwstra. ‘Er zijn vragenlijsten waarmee je kwetsbaarheid kunt testen, maar vaak zie je het zelf wel tijdens de consulten. Kleine signalen kunnen wijzen op afnemend vermogen tot zelfzorg. Het is belangrijk om hier alert op te zijn en de juiste vragen te stellen.’Schakel het netwerk rondom de patiënt in
Naast het vereenvoudigen van de therapievorm en het eventueel afbouwen van medicatie is het volgens Schouwtra bij toenemende kwetsbaarheid belangrijk om het netwerk rondom de patiënt in te schakelen. ‘Vraag of een partner of kind een keer wil meekomen naar het consult. Merk je dat het met de hulp van naasten ook niet meer lukt, dan kun je het netwerk in de eerste lijn inschakelen, zoals de huisarts, thuiszorg of wijkverpleegkundigen.’
Meer informatie
Vijftien vragen om kwetsbaarheid bij patiënten vast te stellen - Groninger Frailty Index (GFI)
Verantwoorde diabeteszorg bij kwetsbare ouderen - Multidisciplinaire richtlijn van Verenso
Zorg op maat voor ouderen met diabetes - Zorgstandaard van de NDF
Signalen van kwetsbaarheid
- Mensen vergeten de afspraak
- Mensen halen hun behandeldoelen niet meer
- De zelfzorg rondom diabetes wordt minder
- Mensen zijn vergeetachtig
- Mensen hebben opeens vlekjes op hun kleding of zien er minder verzorgd uit
Vragen om zicht te krijgen op kwetsbaarheid
- Hoe vindt u dat de zelfregulatie van uw diabetes gaat?
- Heeft u een goede eetlust?
- Bent u weleens vergeetachtig?
- Bent u de afgelopen periode weleens gevallen?