Zijn parastomale hernia's te voorkomen?

Een parastomale hernia kan enkele maanden tot jaren na aanleg van het stoma optreden. Onderzoeken geven verschillende cijfers aan voor het aantal patiënten dat hier last van krijgt. Een zekere mate van herniatie rond een stoma is zo gewoon dat deze complicatie als onvermijdelijk wordt beschouwd. Wel gebeurt dit vaker bij patiënten met een colostoma dan bij patiënten met een ileostoma.In 2005 en in 2007 constateerden Thompson en Trainor dat aanzienlijke winst te behalen is door drie maanden na de operatie met een eenvoudig preventieprogramma te starten. Een belangrijk onderdeel is het dragen van hulpmiddelen zoals steunbroeken en -banden bij zwaar tillen in het eerste jaar na de operatie. Deze ondersteunen de buik en zorgen ervoor dat een eventuele breuk niet groter wordt. Soms is het nodig om deze hulpmiddelen aan te passen, in overleg met de stomaverpleegkundige of arts.

Onderzoek en richtlijnen

Als vervolg op deze bevindingen testte Jacqui gedurende twee jaar een interventieprogramma uit onder 500 patiënten. Hierbij kreeg de stomadrager standaard het advies om licht ondersteunend ondergoed te dragen. Het programma startte meteen bij het ontslag uit het ziekenhuis. Naast advies over tillen, kreeg de patiënt een oefenprogramma voorgesteld. De kwaliteit van leven werd gecontroleerd bij ontslag, na drie maanden, na zes maanden en na een jaar. Op basis van de resultaten van het onderzoek zijn in overleg met de Association of Stoma Care Nurses richtlijnen ontwikkeld. Ook is er meer eenduidigheid in de adviezen over oefeningen en ondersteunende hulpmiddelen. Daarnaast is er een checklist met risicofactoren gemaakt waarmee per patiënt een inschatting gemaakt kan worden.

Ode aan de grote onderbroek

Volgens Jacqui zijn ondersteunende hulpmiddelen zoals steunbroeken en -banden ontzettend belangrijk. “It’s all about big knickers! Voor lichte steun is veel ondergoed verkrijgbaar op internet, ook leveren retailers zoals Primark en HEMA prima corrigerende onderbroeken. Als naar het oordeel van de zorgprofessional stevige ondersteuning nodig is, is het belangrijk dat het ondersteunend ondergoed goed gemeten en aangepast wordt. Belangrijke overwegingen voor zorgprofessional zijn de kosten, het assortiment, de beschikbaarheid, het juiste kledingstuk om de juiste reden en vaardigheid in het aanmeten en beoordelen van eventuele aanpassingen.” Daarbij is het opvallend dat er bijna geen openingen worden gemaakt in steunbroeken en banden.

Aanbevelingen:

• Begin voor de stomaoperatie met hernia-preventieadvies
• Niet tillen in de eerste 12 weken na de operatie of totdat de wonden genezen zijn
• In de zes weken na de operatie niets tillen dat zwaarder is dan 2,2 kg
• Houdingsoefeningen en lichte oefeningen doen bij herstel na de operatie
• Het oefenprogramma na 12 weken langzaam opbouwen zonder spanning op de buikspieren
• Niet roken, daardoor is het risico viermaal zo hoog
• Goed opletten dat de BMI binnen de gezonde marges blijft
• Advies over ondersteunend ondergoed
• Een CT-scan aanvragen bij symptomen van een stomahernia

Evidence based practices

Deze aanpak zorgt voor minder stomahernia’s en hogere kwaliteit van leven. Daarnaast kan nationale gezondheidsdienst NHS kosten besparen doordat er minder complicaties zijn en minder wordt verspild aan ongebruikte, ongeschikte of slecht passende stomasteunbanden en –broeken. De patiënt zelf heeft ook minder kosten. Jacqui benadrukt het belang van naleving: goed advies bij ontslag uit het ziekenhuis is slechts het begin. Ze concludeert dat een parastomale hernia behoorlijk ellendig is. “Naast deskundige begeleiding is het belangrijk dat zorgprofessionals goed samenwerken. Samen kunnen we evidence based practices benutten, de zorg verder standaardiseren en de zorguitkomsten en ervaring van patiënten verbeteren.”