Innovatie in de continentiezorg

Als oud-voorzitter van de V&VN afdeling CV&V nam Thessa (tegenwoordig secretaris bestuurslid) deel aan het Platform Continentie Hulpmiddelenzorg, geïnitieerd door het Ministerie van VWS. Samen met afgevaardigden van patiëntenverenigingen, zorgverzekeraars, producenten van medische hulpmiddelen, medisch speciaalzaken, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en het Zorginstituut boog zij zich over ‘functioneringsgericht voorschrijven’ en ‘goede continentiehulpmiddelenzorg’. De deelnemers moesten een passend antwoord verzinnen op de vraag: hoe kan de zorg zo worden gestructureerd dat de juiste continentiehulpmiddelen bij de juiste mensen komen? Haar bevlogen inzet voor kwalitatieve innovatie in de zorg bleef niet onopgemerkt; het leverde Thessa in 2018 de titel ‘Continentieverpleegkundige van het Jaar’ op.

Effectief voorschrijven op één A4

“We hebben mooie resultaten behaald”, kijkt ze terug op haar bestuurlijke werk in de afgelopen vier jaar. “In het verleden liet het voorschrijven te veel ruimte voor eigen interpretatie en persoonlijke voorkeuren, en daar moesten we vanaf. Het heeft wat voeten in aarde gehad, maar nu is op één A4’tje beschreven hoe je functioneringsgericht kunt voorschrijven. Op papier én in een digitaal document. De digitale versie van het document, PES+ genaamd, is op 4 april 2019 gepresenteerd tijdens het symposium van de CV&V.”

PES is de methode die in de opleiding tot verpleegkundige al wordt gebruikt om de problemen, ethiologie (oorzaken) en symptomen te beschrijven. De plus staat voor de HRIU en PRIU: alle mens-gerelateerde en omgevingsfactoren die van invloed kunnen zijn op het gebruik van een medisch hulpmiddel. Voorbeelden hiervan zijn: de mogelijke hulp van een partner, de beschikking over een goede handfunctie, het zitten in een rolstoel, etc. Wat overblijft is een kristalhelder beeld van het individu met al zijn problemen en mogelijkheden op het gebied van continentie. Daaruit vloeit een selectie van een beperkt aantal mogelijke hulpmiddelen, waarmee iemand het best is geholpen. Die producten hebben allemaal dezelfde functionaliteit, maar kunnen nog wel onderling afwijken. Bijvoorbeeld op het gebied van comfort. Zo blijft er een stukje keuzevrijheid, zolang deze valt binnen PES+.

Vernieuwend werken

Door PES+ digitaal te maken kunnen alle voorschrijvers, waaronder de medisch speciaalzaken, het document inbouwen in hun eigen digitale werkomgeving voor de aanvraag en selectie van materiaal. Zodat iedere voorschrijver op dezelfde manier functioneringsgericht gaat voorschrijven. Deze afgesproken manier van werken is vastgelegd in een kwaliteitsstandaard, die op zijn beurt is opgenomen in het Register van Zorginstituut Nederland. Het is de bedoeling dat het digitale PES+ formulier eind 2019/begin 2020 overal wordt geïmplementeerd. Tot die tijd kan worden gewerkt met de papieren versie van PES+.

Voor zorgverleners betekent deze manier van voorschrijven duidelijkheid. En een versterking van het vak van gespecialiseerd verpleegkundige, want hetgeen zij voorschrijven is leidend. Thessa Segeren: “De keuzevrijheid blijft, maar de onderbouwing wordt beter. De verantwoording van het te kiezen product vindt vooraf plaats. Deze werkwijze zou sneller en kostenbesparend moeten werken. Er is geen ruimte meer voor misverstanden of vrije interpretaties. Ook zal de digitale bestelomgeving van de medisch speciaalzaak meer uniform zijn, herkenbaar en tijdbesparend voor de verpleegkundige in de tweede lijn.”

Vooruitlopend op de verwachte toename van het aantal gespecialiseerde continentieverpleegkundigen in de eerste lijn zal een overgangsfase van toepassing zijn. Tot die tijd zal de eerste lijn echter al een cruciale rol spelen in het HRIU en PRIU gedeelte van PES+, met tijdsbesparing als positief bijeffect. Naarmate er meer gespecialiseerd verpleegkundigen in de eerste lijn werkzaam zullen zijn wordt de tijdsbesparing in de eerste en de tweede lijn verder gelijkgetrokken.

Face to face contact

“Als voorschrijver moet je wel een goed beeld van de patiënt krijgen”, merkt Thessa aanvullend op. “Voorschrijven aan de hand van een telefoongesprek is dan ook uitgesloten: er moet ‘face to face’ contact zijn. Tegelijkertijd wordt de informatievoorziening naar de patiënt beter. Zij zullen goed worden geïnformeerd over de rechten en plichten aangaande de verstrekte hulpmiddelen. Dat gaat onder meer via de website www.hulpmiddelenwijzer.nl/informatie/continentie, via een digitaal te downloaden brochure bij medisch speciaalzaken en via een papieren brochure voor patiënten. Daarnaast hebben de zorgverzekeraars het dringende verzoek gekregen om transparant te zijn over de te verstrekken vergoedingen.”

Na de digitalisering van het PES+ document is het belangrijkste doel van het Platform Continentie Hulpmiddelenzorg bereikt. Een mooi moment om samen met Thessa Segeren naar de toekomst te kijken. Want wat kunnen we in de continentiezorg verwachten van dit bestuurlijke werk? “Een afname van de verspilling van medische hulpmiddelen”, luidt haar voorspelling. “Door innovatie in de wijze van voorschrijven hebben wij van bovenaf de juiste voorwaarden gecreëerd om effectief te werken, maar ook zuinig. In mijn beleving moeten en kunnen de hoge zorgkosten in Nederland zeker omlaag. Tegelijkertijd zullen de indicatoren meer inzicht geven in het aantal hulpvragen en het hulpmiddelenverbruik. Dit is van belang voor de overheid om een goede inschatting te kunnen maken van de zorgkosten en in te spelen op toekomstige ontwikkelingen.”

Toekomstbestendige zorg

Kortom: Er is in goede samenwerking een aantal positieve veranderingen in werking gezet en dat geeft alle vertrouwen in de toekomstbestendigheid van de continentiezorg. Op voorhand verzoekt de voorzitter van de beroepsvereniging haar collega’s echter om vooral niet te wachten met functioneringsgericht voorschrijven tot de digitale implementatie van PES+. “Het is al sinds 1 juli 2017 de bedoeling dat wij functioneringsgericht voorschrijven. De huidige digitalisering van het aanvraagproces helpt bij het makkelijker en gestructureerder toepassen van het functioneringsgericht voorschrijven. Maar het is geen voorwaarde. Nu al beginnen maakt je rol als gespecialiseerd verpleegkundige leidend. En daar kan niemand meer omheen.”