Gemak dient de mens
In de vaart der volkeren wordt technologische ontwikkeling zelden tegengehouden, waarbij tegenstanders juist positief bijdragen in het fijnslijpen van die ontwikkeling. Zelfs in de traditionele zorgsector, waar ontwikkelingen slechts stap voor stap steviger voet aan de grond krijgen, zijn de voordelen van digitalisering onmiskenbaar. Het kan ons in rap tempo veel verder kan brengen dan we ooit zijn gegaan. Juist wanneer de nood aan de man is - dat heeft covid-19 wel bewezen.
Traditioneel nodigt de stomaverpleegkundige patiënten uit op de poli. Wie niet in staat is om zelf (of met hulp van anderen) naar het ziekenhuis te reizen, kan in sommige gevallen thuis worden bezocht. Bijvoorbeeld via het programma Stomaregie. Daar is een derde visuele contactmogelijkheid bijgekomen, maar dan digitaal: Beeldzorg.
Voor- en nadelen
Door middel van Beeldzorg zijn stomaverpleegkundigen in staat om een patiënt die niet kan reizen toch te zien. Mocht de patiënt niet fit genoeg zijn, dan zal een digitale afspraak geen reden zijn om het - soms broodnodige - contact af te zeggen. De zorgprofessional kan zelfs veel meer patiënten zien dan de reistijd in geval van huisbezoeken via het Stomaregie-programma toelaat. Kortom: beeldbellen is laagdrempelig en zeer efficiënt.
Tegelijkertijd leert de ervaring dat het beeldbellen geen 100% vervanging is van persoonlijk contact. Er ontbreekt een zekere factor in het contact. Het beeld blijft tweedimensionaal, met het gevoel dat je ‘iets’ mist. Die ontbrekende factor laat zich moeilijk meten, maar kan wel binnen acceptabele kaders worden gehouden. De zorgprofessional kan zelf uit ervaring over het algemeen goed inschatten waar de noodzaak voor persoonlijk contact van toegevoegde waarde is. Daarom zal een bezoek van de patiënt aan de poli een vaste plaats houden in de zorg voor een patiënt.
Hybride ziekenhuizen
Kortom: beide vormen van contact hebben zo hun eigen voordelen. De Nederlandse Patiëntenfederatie is een voorstander van het structureel inbedden van digitale zorg naast fysieke zorg. Op de website van deze belangenbehartiger wordt gepleit voor de optimale combinatie van zorg op afstand én op de locatie van de zorgverlener. ‘Niet een beetje beeldbellen’, wordt hier geschreven, ‘maar toewerken naar hybride huisartspraktijken en hybride ziekenhuizen waarin fysieke en digitale zorgprocessen worden gecombineerd.’ Patiënten die dat willen kunnen veel contactmomenten online doen, met uitzondering van een hoognodige fysieke afspraak. Met de nadruk op ‘willen’.
De Patiëntenfederatie trekt daarin samen op met Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Zo zei directeur Petra van Holst van ZN in een interview met het AD over zorg thuis: “Zelfs met een moeilijk gesprek kan het fijn zijn om dat via een beeldscherm thuis te doen, want dan kan je iedereen erbij hebben. Dat past soms niet eens in een spreekkamer.” De Patiëntenfederatie lanceerde op haar beurt de campagne ‘Thuis kan het ook’, waarin zij patiënten informeert over de mogelijkheden van beeldbellen en contact via de app met hun arts, verpleegkundige of een andere zorgverlener. Zij roepen patiënten op hier bij hun zorgverlener naar te vragen.
Voorbeelden elders in de zorg
Diabeteszorg is van oudsher een voorloper in hybride zorg, met de praktische toepassing van technologie in het dagelijks leven van de patiënt. Zelfregulatie door middel van apps, zoals het DiaCare programma van Mediq, helpt de patiënt zijn medische situatie te beheersen tussen ziekenhuisafspraken door. De zorgprofessional kijkt hierbij digitaal op afstand mee. Ook in de wondzorg zijn praktische voorbeelden van technologische hulp geïntegreerd. Zo wordt in de regio Gouda gewerkt met een speciale bril, waarmee de gespecialiseerd verpleegkundige op afstand mee kan kijken met een zorgverlener ter plaatse.
Patiënt als winnaar
Een bril met videoverbinding, apps ter ondersteuning van de dagelijkse zorg, monitoren op afstand en beeldbellen, zij passen in het tijdsbeeld waarin wij ons momenteel bevinden. Niet langer zijn het futuristische noviteiten. De praktijk wijst uit dat zij vrij eenvoudig een plekje kunnen krijgen binnen toegankelijke, laagdrempelige zorg. En laten we vooral niet vergeten dat technologie van grote toegevoegde waarde kan zijn voor de kwaliteit van leven van de patiënt. Achter de schermen vindt op verschillende plaatsen overleg plaats hoe hybride zorg een vast plekje kan krijgen binnen de structuur van vergoedingen. Met de patiënt hopelijk als grote winnaar.
